ئورنىڭىز: باش بەت ئۇچۇر-ساۋاتلار
تاشقى كۆرۈنۈش لايىھىسى پاتېنت ھوقۇقىغا دەخلى -تەرۇز قىلىش توغرىسىدىكى قانۇنى بەلگىلىمىلەر
بىرىنچى: دۆلىتىمىزنىڭ پاتېنت قانۇنىدىكى بەلگىلىمىگە ئاساسەن، تاشقى كۆرۈنۈش لايىھىسى پاتېنت ھوقۇقى مەھسۇلاتنىڭ شەكلى، نۇسخىسى ياكى ئۇنىڭ بىرىكىشى ھەمدە رەڭ بىلەن شەكىل، نۇسخىنىڭ بىرلىشىشىدىن ھاسىل بولغان گۈزەللىك تۇيغۇسىغا باي ھەمدە سانائەتتە قوللىنىشقا ماس كېلىدىغان يېڭى لايىھىنى قوغداشنى كۆرسىتىدۇ. شۇڭا، تاشقى كۆرۈنۈش لايىھەسى پاتېنت ھوقۇقى بىر خىل مۇھىم بىلىم مۈلۈك ھوقۇقى بولۇپ، كارخانىنىڭ مەھسۇلاتتا يېڭىلىق يارىتىشى ۋە بازار رىقابىتىدە مۇھىم ئەھمىيەتكە ئىگە.
تاشقى كۆرۈنۈش لايىھىسى پاتېنت ھوقۇقىغا چېقىلىشقا دائىر قانۇن بەلگىلىمىلىرى ئاساسلىقى تۆۋەندىكى بىر قانچە تەرەپنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ:
1. پاتېنت قانۇنىنىڭ قوغداش دائىرىسى
پاتېنت قانۇنىدىكى بەلگىلىمىگە ئاساسەن، تاشقى كۆرۈنۈش لايىھىسى پاتېنت ھوقۇقىنى قوغداش دائىرىسىدە ھوقۇق بېرىش ئېلانى ئۆلچەم قىلىنىدۇ. ئەگەر باشقىلار پاتېنت ھوقۇقىغا دەخلى - تەرۇز قىلىنغان مەھسۇلاتنى ھوقۇق بېرىلمەي تۇرۇپ ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن ياسىغان، ساتقان، ئىشلەتكەن ياكى ئىمپورت قىلغان بولسا، تاشقى كۆرۈنۈش لايىھىسى پاتېنت ھوقۇقىغا دەخلى - تەرۇز قىلدى دەپ قارىلىدۇ.
بۇنىڭدىن باشقا، پاتېنت قانۇنىدا يەنە ئىجازەت بېرىش ۋە مەجبۇرىي ئىجازەت بېرىش قاتارلىق تۈزۈملەر بەلگىلىنىپ، تاشقى كۆرۈنۈش لايىھەسى پاتېنت ھوقۇقىنى قوغداشنى تېخىمۇ مۇكەممەل قانۇنىي ئاساس بىلەن تەمىنلىدى.
2. ھوقۇققا چېقىلىش قىلمىشىنى بېكىتىش
ھوقۇققا دەخلى-تەرۇز قىلىش قىلمىشىنى بېكىتىش جەھەتتە، ئاساسلىقى تۆۋەندىكى بىر قانچە جەھەتتىن ھۆكۈم قىلىنىدۇ:
بىرىنچى، ھوقۇققا دەخلى -تەرۇز قىلىنغان مەھسۇلاتنىڭ ھوقۇق بېرىش ئېلانىدىكى تاشقى كۆرۈنۈش لايىھىسى بىلەن ئوخشاش ياكى ئوخشىشىپ كېتىدىغان -كەتمەيدىغانلىقىغا قاراش؛
ئىككىنچى، ھوقۇققا دەخلى - تەرۇز قىلىنغان مەھسۇلاتنى ياساش، سېتىش، ئىشلىتىش ياكى ئىمپورت قىلىش ھەرىكىتىنىڭ ھوقۇق بېرىلمىگەن - بېرىلمىگەنلىكىگە قاراش؛
ئۈچىنچى، ھوقۇققا دەخلى - تەرۇز قىلغۇچىدا سۇبيېكتىپ قەستەنلىك بار - يوقلۇقىغا قاراش كېرەك. ئەگەر ھوقۇققا دەخلى - تەرۇز قىلىش قىلمىشى پاكىت دەپ بېكىتىلسە، قانۇن بويىچە ھوقۇققا دەخلى - تەرۇز قىلىش جاۋابكارلىقىنى سۈرۈشتۈرۈشكە بولىدۇ.
3. ھوقۇققا چېقىلىش جاۋابكارلىقى ۋە تۆلەم
پاتېنت قانۇنىدىكى بەلگىلىمىگە ئاساسەن، تاشقى كۆرۈنۈش لايىھىسى پاتېنت ھوقۇقىغا دەخلى-تەرۇز قىلىش جاۋابكارلىقى ئاساسلىقى ھوقۇققا دەخلى-تەرۇز قىلىشنى توختىتىش، زىياننى تۆلەش قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. ئەگەر ھوقۇققا دەخلى - تەرۇز قىلغۇچىدا سۇبيېكتىپ قەستەنلىك بولسا، قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلسا بولىدۇ. تۆلەم جەھەتتە، ئاساسلىقى ھوقۇققا دەخلى - تەرۇز قىلغۇچىنىڭ پايدا ئېلىش ئەھۋالى، پاتېنت ھوقۇقى ئىگىسىگە كەلتۈرگەن زىيىنى قاتارلىق ئامىللارغا ئاساسەن ئۇنىۋېرسال باھالاپ، تۆلەم سوممىسىنى بېكىتىش كېرەك.
بۇنىڭدىن باشقا، ئەگەر ھوقۇققا دەخلى - تەرۇز قىلغۇچى پاتېنت ھوقۇقىغا يامان نىيەتتە دەخلى - تەرۇز قىلسا، قانۇن بويىچە جازالاش خاراكتېرلىك تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشنى تەلەپ قىلسا بولىدۇ.
1. پاتېنت قانۇنىنىڭ قوغداش دائىرىسى
پاتېنت قانۇنىدىكى بەلگىلىمىگە ئاساسەن، تاشقى كۆرۈنۈش لايىھىسى پاتېنت ھوقۇقىنى قوغداش دائىرىسىدە ھوقۇق بېرىش ئېلانى ئۆلچەم قىلىنىدۇ. ئەگەر باشقىلار پاتېنت ھوقۇقىغا دەخلى - تەرۇز قىلىنغان مەھسۇلاتنى ھوقۇق بېرىلمەي تۇرۇپ ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن ياسىغان، ساتقان، ئىشلەتكەن ياكى ئىمپورت قىلغان بولسا، تاشقى كۆرۈنۈش لايىھىسى پاتېنت ھوقۇقىغا دەخلى - تەرۇز قىلدى دەپ قارىلىدۇ.
بۇنىڭدىن باشقا، پاتېنت قانۇنىدا يەنە ئىجازەت بېرىش ۋە مەجبۇرىي ئىجازەت بېرىش قاتارلىق تۈزۈملەر بەلگىلىنىپ، تاشقى كۆرۈنۈش لايىھەسى پاتېنت ھوقۇقىنى قوغداشنى تېخىمۇ مۇكەممەل قانۇنىي ئاساس بىلەن تەمىنلىدى.
2. ھوقۇققا چېقىلىش قىلمىشىنى بېكىتىش
ھوقۇققا دەخلى-تەرۇز قىلىش قىلمىشىنى بېكىتىش جەھەتتە، ئاساسلىقى تۆۋەندىكى بىر قانچە جەھەتتىن ھۆكۈم قىلىنىدۇ:
بىرىنچى، ھوقۇققا دەخلى -تەرۇز قىلىنغان مەھسۇلاتنىڭ ھوقۇق بېرىش ئېلانىدىكى تاشقى كۆرۈنۈش لايىھىسى بىلەن ئوخشاش ياكى ئوخشىشىپ كېتىدىغان -كەتمەيدىغانلىقىغا قاراش؛
ئىككىنچى، ھوقۇققا دەخلى - تەرۇز قىلىنغان مەھسۇلاتنى ياساش، سېتىش، ئىشلىتىش ياكى ئىمپورت قىلىش ھەرىكىتىنىڭ ھوقۇق بېرىلمىگەن - بېرىلمىگەنلىكىگە قاراش؛
ئۈچىنچى، ھوقۇققا دەخلى - تەرۇز قىلغۇچىدا سۇبيېكتىپ قەستەنلىك بار - يوقلۇقىغا قاراش كېرەك. ئەگەر ھوقۇققا دەخلى - تەرۇز قىلىش قىلمىشى پاكىت دەپ بېكىتىلسە، قانۇن بويىچە ھوقۇققا دەخلى - تەرۇز قىلىش جاۋابكارلىقىنى سۈرۈشتۈرۈشكە بولىدۇ.
3. ھوقۇققا چېقىلىش جاۋابكارلىقى ۋە تۆلەم
پاتېنت قانۇنىدىكى بەلگىلىمىگە ئاساسەن، تاشقى كۆرۈنۈش لايىھىسى پاتېنت ھوقۇقىغا دەخلى-تەرۇز قىلىش جاۋابكارلىقى ئاساسلىقى ھوقۇققا دەخلى-تەرۇز قىلىشنى توختىتىش، زىياننى تۆلەش قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. ئەگەر ھوقۇققا دەخلى - تەرۇز قىلغۇچىدا سۇبيېكتىپ قەستەنلىك بولسا، قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلسا بولىدۇ. تۆلەم جەھەتتە، ئاساسلىقى ھوقۇققا دەخلى - تەرۇز قىلغۇچىنىڭ پايدا ئېلىش ئەھۋالى، پاتېنت ھوقۇقى ئىگىسىگە كەلتۈرگەن زىيىنى قاتارلىق ئامىللارغا ئاساسەن ئۇنىۋېرسال باھالاپ، تۆلەم سوممىسىنى بېكىتىش كېرەك.
بۇنىڭدىن باشقا، ئەگەر ھوقۇققا دەخلى - تەرۇز قىلغۇچى پاتېنت ھوقۇقىغا يامان نىيەتتە دەخلى - تەرۇز قىلسا، قانۇن بويىچە جازالاش خاراكتېرلىك تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشنى تەلەپ قىلسا بولىدۇ.
ئىككىنچى: ھوقۇققا چېقىلىش قىلمىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش توغرىسىدىكى تەكلىپ
ھوقۇققا چېقىلىش قىلمىشىنىڭ يۈز بېرىشىدىن ساقلىنىش ئۈچۈن، كارخانا ۋە شەخسلەر تۆۋەندىكى تەدبىرلەرنى قوللانسا بولىدۇ:
1. پاتېنت ئىلتىماس قىلىش خىزمىتىنى ياخشى ئىشلەش
پاتېنت ئىلتىماس قىلىشتىن ئىلگىرى، كارخانا مەھسۇلاتنىڭ تاشقى كۆرۈنۈش لايىھىسىنى تولۇق تەتقىق قىلىپ ۋە ئۇنىڭدا يېڭىلىق يارىتىپ، لايىھىلەنگەن تاشقى كۆرۈنۈشنىڭ ئۆزگىچىلىككە ۋە يېڭىلىققا ئىگە بولۇشىغا كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، پاتېنت ئىلتىماس قىلغاندا قوغداش دائىرىسىنى بېكىتىشكە دىققەت قىلىپ، قوغداش دائىرىسى بەك تار بولغانلىقتىن ھوقۇققا چېقىلىش قىلمىشىنى قاپلىيالماسلىقتىن ساقلىنىش كېرەك. بۇنىڭدىن باشقا، پاتېنت ھوقۇقىنى ۋاقتىدا داۋاملىق ئىشلىتىپ، پاتېنتنىڭ ئۈنۈملۈكلۈكى ۋە قەرەلىگە كاپالەتلىك قىلىش كېرەك.
2. پاتېنت نازارەت قىلىش خىزمىتىنى كۈچەيتىش
ھوقۇققا چېقىلىش قىلمىشىنى ۋاقتىدا بايقاش ئۈچۈن، كارخانىلار پاتېنتنى كۆزىتىش خىزمىتىنى كۈچەيتىشى كېرەك. ئالاقىدار ساھەلەرنىڭ پاتېنت ئۇچۇرلىرىنى قەرەللىك ئىزدەپ تېپىش، رىقابەتچىسىنىڭ تەتقىق قىلىپ ئېچىش ئەھۋالىغا كۆڭۈل بۆلۈش قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىق كۆزىتىشنى كۈچەيتكىلى بولىدۇ. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، يەنە كەسپىي بىلىم مۈلۈك ھوقۇقى ۋاسىتىچى ئاپپاراتلىرىدىن پايدىلىنىپ كۆزىتىش ۋە تەھلىل قىلىش خىزمىتىنى ئىشلەپ، ھوقۇققا دەخلى - تەرۇز قىلىش قىلمىشىنى ۋاقتىدا بايقاش ۋە ئۇنىڭغا تاقابىل تۇرۇشقا قولايلىق ياراتقىلى بولىدۇ.
3. ھوقۇقنى قوغداش مېخانىزمىنى بەرپا قىلىش
ھوقۇققا دەخلى - تەرۇز قىلىش قىلمىشى بايقالغاندىن كېيىن، كارخانا ۋاقتىدا تەدبىر قوللىنىپ ئۆزىنىڭ ھوقۇق - مەنپەئىتىنى قوغدىشى كېرەك. ماجىرانى كېلىشتۈرۈش، مۇرەسسە قىلىش قاتارلىق ئۇسۇللار بىلەن ھەل قىلسىمۇ، دەۋا قىلىش قاتارلىق ئۇسۇللار بىلەن ھوقۇققا چېقىلىش جاۋابكارلىقىنى سۈرۈشتۈرسىمۇ بولىدۇ. ھوقۇقنى قوغداش جەريانىدا، كارخانا ئالاقىدار دەلىل - ئىسپاتلارنى، مەسىلەن، مەھسۇلات ئەۋرىشكىسى، سېتىش خاتىرىسى قاتارلىقلارنى ياخشى ساقلاپ، ئۆزىنىڭ ھوقۇق - مەنپەئەتىنى ئىسپاتلىشى كېرەك. بۇنىڭدىن باشقا، يەنە ھۆكۈمەت ۋە ساھە جەمئىيەتلىرىنىڭ قوللىشى ۋە ياردىمىنى قولغا كەلتۈرۈپ، ھوقۇققا دەخلى - تەرۇز قىلىش قىلمىشىغا ئورتاق تاقابىل تۇرۇش كېرەك.
4. قانۇن ئېڭىنى ئۆستۈرۈش
كارخانا ۋە شەخسلەر قانۇن ئېڭىنى ئۆستۈرۈپ، تاشقى كۆرۈنۈش لايىھىسى پاتېنت ھوقۇقىغا دەخلى-تەرۇز قىلىشنىڭ قانۇن بەلگىلىمىلىرى ۋە ئاقىۋىتىنى چۈشىنىشى كېرەك. ئىشلەپچىقىرىش، سېتىش قاتارلىق تىجارەت پائالىيىتىدە ئالاقىدار قانۇن - نىزام ۋە بىلىم مۈلۈك ھوقۇقى بەلگىلىمىسىگە رىئايە قىلىپ، باشقىلارنىڭ قانۇنىي ھوقۇق-مەنپەئىتىگە دەخلى -تەرۇز قىلىشتىن ساقلىنىش كېرەك. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، ئىچكى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، خىزمەتچىلەرنىڭ بىلىم مۈلۈك ھوقۇقى ئېڭى ۋە ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈپ، ھوقۇققا دەخلى - تەرۇز قىلىش خېيىم - خەتىرىنىڭ ئالدىنى ئېلىش كېرەك.
ئەسكەرتىش: بۇ ماقالىنى شىنجاڭ قۇياش ماركا ئىشلىرى شىركىتى تەييارلىغان، شىنجاڭنىڭ ھەرقايسى جايلىرىدىكى شىركىتىمىز ماركا ۋاكالەتچىلىك ھوقۇقى بېرىلگەنلەردىن باشقا ھەرقانداق ئورۇن ياكى شەخسنىڭ رۇخسەتسىز ئىشلەتمەسلىكىنى قاتتىق ئەسكەرتىمىز.ھوقۇققا چېقىلىش قىلمىشىنىڭ يۈز بېرىشىدىن ساقلىنىش ئۈچۈن، كارخانا ۋە شەخسلەر تۆۋەندىكى تەدبىرلەرنى قوللانسا بولىدۇ:
1. پاتېنت ئىلتىماس قىلىش خىزمىتىنى ياخشى ئىشلەش
پاتېنت ئىلتىماس قىلىشتىن ئىلگىرى، كارخانا مەھسۇلاتنىڭ تاشقى كۆرۈنۈش لايىھىسىنى تولۇق تەتقىق قىلىپ ۋە ئۇنىڭدا يېڭىلىق يارىتىپ، لايىھىلەنگەن تاشقى كۆرۈنۈشنىڭ ئۆزگىچىلىككە ۋە يېڭىلىققا ئىگە بولۇشىغا كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، پاتېنت ئىلتىماس قىلغاندا قوغداش دائىرىسىنى بېكىتىشكە دىققەت قىلىپ، قوغداش دائىرىسى بەك تار بولغانلىقتىن ھوقۇققا چېقىلىش قىلمىشىنى قاپلىيالماسلىقتىن ساقلىنىش كېرەك. بۇنىڭدىن باشقا، پاتېنت ھوقۇقىنى ۋاقتىدا داۋاملىق ئىشلىتىپ، پاتېنتنىڭ ئۈنۈملۈكلۈكى ۋە قەرەلىگە كاپالەتلىك قىلىش كېرەك.
2. پاتېنت نازارەت قىلىش خىزمىتىنى كۈچەيتىش
ھوقۇققا چېقىلىش قىلمىشىنى ۋاقتىدا بايقاش ئۈچۈن، كارخانىلار پاتېنتنى كۆزىتىش خىزمىتىنى كۈچەيتىشى كېرەك. ئالاقىدار ساھەلەرنىڭ پاتېنت ئۇچۇرلىرىنى قەرەللىك ئىزدەپ تېپىش، رىقابەتچىسىنىڭ تەتقىق قىلىپ ئېچىش ئەھۋالىغا كۆڭۈل بۆلۈش قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىق كۆزىتىشنى كۈچەيتكىلى بولىدۇ. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، يەنە كەسپىي بىلىم مۈلۈك ھوقۇقى ۋاسىتىچى ئاپپاراتلىرىدىن پايدىلىنىپ كۆزىتىش ۋە تەھلىل قىلىش خىزمىتىنى ئىشلەپ، ھوقۇققا دەخلى - تەرۇز قىلىش قىلمىشىنى ۋاقتىدا بايقاش ۋە ئۇنىڭغا تاقابىل تۇرۇشقا قولايلىق ياراتقىلى بولىدۇ.
3. ھوقۇقنى قوغداش مېخانىزمىنى بەرپا قىلىش
ھوقۇققا دەخلى - تەرۇز قىلىش قىلمىشى بايقالغاندىن كېيىن، كارخانا ۋاقتىدا تەدبىر قوللىنىپ ئۆزىنىڭ ھوقۇق - مەنپەئىتىنى قوغدىشى كېرەك. ماجىرانى كېلىشتۈرۈش، مۇرەسسە قىلىش قاتارلىق ئۇسۇللار بىلەن ھەل قىلسىمۇ، دەۋا قىلىش قاتارلىق ئۇسۇللار بىلەن ھوقۇققا چېقىلىش جاۋابكارلىقىنى سۈرۈشتۈرسىمۇ بولىدۇ. ھوقۇقنى قوغداش جەريانىدا، كارخانا ئالاقىدار دەلىل - ئىسپاتلارنى، مەسىلەن، مەھسۇلات ئەۋرىشكىسى، سېتىش خاتىرىسى قاتارلىقلارنى ياخشى ساقلاپ، ئۆزىنىڭ ھوقۇق - مەنپەئەتىنى ئىسپاتلىشى كېرەك. بۇنىڭدىن باشقا، يەنە ھۆكۈمەت ۋە ساھە جەمئىيەتلىرىنىڭ قوللىشى ۋە ياردىمىنى قولغا كەلتۈرۈپ، ھوقۇققا دەخلى - تەرۇز قىلىش قىلمىشىغا ئورتاق تاقابىل تۇرۇش كېرەك.
4. قانۇن ئېڭىنى ئۆستۈرۈش
كارخانا ۋە شەخسلەر قانۇن ئېڭىنى ئۆستۈرۈپ، تاشقى كۆرۈنۈش لايىھىسى پاتېنت ھوقۇقىغا دەخلى-تەرۇز قىلىشنىڭ قانۇن بەلگىلىمىلىرى ۋە ئاقىۋىتىنى چۈشىنىشى كېرەك. ئىشلەپچىقىرىش، سېتىش قاتارلىق تىجارەت پائالىيىتىدە ئالاقىدار قانۇن - نىزام ۋە بىلىم مۈلۈك ھوقۇقى بەلگىلىمىسىگە رىئايە قىلىپ، باشقىلارنىڭ قانۇنىي ھوقۇق-مەنپەئىتىگە دەخلى -تەرۇز قىلىشتىن ساقلىنىش كېرەك. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، ئىچكى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، خىزمەتچىلەرنىڭ بىلىم مۈلۈك ھوقۇقى ئېڭى ۋە ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈپ، ھوقۇققا دەخلى - تەرۇز قىلىش خېيىم - خەتىرىنىڭ ئالدىنى ئېلىش كېرەك.
ھەمبەھىرلەش
